Eén op twee directeurs basisscholen heeft zich vorig schooljaar laten vervangen

Vorig schooljaar is in één op twee basisscholen en één op drie secundaire scholen de directeur vervangen. De wissels voor pensioenen zitten niet eens in die cijfers.

“In 1.245 van de 2.693 basisscholen is vorig jaar de directeur vervangen”, zegt Karolien Grosemans, Vlaams Parlementslid (N-VA) en voorzitter van de commissie onderwijs. “Dat is 46 procent. Voor de 1.091 secundaire scholen zijn er 418 directeurs vervangen, dat is 38 procent.” Ze baseert zich daarvoor op cijfers die ze gevraagd heeft aan Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA). “Ik schrok er zelf van, zeker omdat de pensioneringen daar niet eens in zitten. Het gaat om alle vervangingen, voor zowel korte als lange periode. Maar ik neem aan dat een directeur die voor een week ziek is, zich niet meteen laat vervangen. De vervangingen gebeuren vooral wegens psychosociale redenen zoals hoge werkdruk, stress, depressies en burn-outs.”

Schooldirecteur is een zwaar beroep, een knelpuntberoep. “Corona heeft dat blijkbaar nog eens versterkt”, zegt Karolien Grosemans. “Directeurs hebben veel taken, ze moeten elk brandje blussen en tegelijkertijd de motor zijn van hun school.” Weyts is bezig met de herwaardering van de job. “Sinds begin van dit schooljaar kunnen basisscholen geld krijgen voor een beleidsondersteuner. De directeur kiest zelf welke taken die mag uitvoeren. De loonspanning met een gewone leraar wordt in de komende jaren geleidelijk verhoogd naar minstens 31 procent. Dat is afgelopen donderdag in de commissie goedgekeurd.” Dat gaat in twee stappen. Sinds 1 januari van dit jaar moet dat verschil minstens 28 procent zijn, vanaf 1 januari 2023 is dat dus minstens 31 procent. Tot eind vorig jaar verdiende een startende onderwijzer 2.595 euro bruto, een startende directeur in het basisonderwijs 3.867 euro bruto. Bij de start is het verschil dus al groot, de laatste loonsverhoging zorgt ervoor dat ook wie al veel anciënniteit heeft opgebouwd iets meer kan verdienen. “Verder werkt de minister ook aan de ontwikkeling van een competentieprofiel voor schooldirecteurs zodat kandidaten een beter zicht krijgen op de job. De administratieve druk vermindert ook.”

Meer starters

Volgens Katholiek Onderwijs Vlaanderen is de grote uitval van directeurs wellicht te wijten aan een combinatie van factoren: het intensieve werk in tijden van corona, maar ook psychosociale problemen zoals blijkt uit het ziekteverzuimrapport. Bovendien kan een schooldirecteur zich al vanaf de eerste dag afwezigheid laten vervangen, bij leraren kan dat niet. Maar er is hoop. “We zien dat de groep van startende directeurs groeit”, laat de koepel weten. “Het blijft wel belangrijk dat directeurs kunnen rekenen op voldoende ruimte om eigen beleid te voeren, dat ze ondersteund worden door voldoende personeel op school, en ook een faire, marktconforme verloning krijgen. Op al die punten is er nog veel ruimte voor verbetering.”

Dat directeurs massaal uitvallen verbaast de vakbond niet. “Die job is heel zwaar”, zegt Marianne Coopman van het christelijke onderwijzersverbond (COV). “Maar als je een goede directeur hebt, dan is dat goed voor de leerlingen én voor de leerkrachten.”

Tandvlees

Wat vinden de directeurs zelf over die één op twee vervangingen? “Tja, als directeur moet je zeer rekbaar zijn”, zegt Liliane Bijnens, directeur van de scholengemeenschap basisonderwijs Opglabbeek-Gerdingen. “Je bent financieel directeur, pedagogisch directeur, veiligheidsdirecteur, je moet op zoek naar personeel dat niet te vinden is en op een ander moment moet je ook nog de toiletten ontstoppen en instaan voor de contacten met de ouders. We zitten echt op ons tandvlees. In een ander vak zouden mensen in opstand komen, maar wij zijn zo niet ingesteld. Er worden nu wel kleine inhaalbewegingen ingezet. We mogen bijvoorbeeld een beleidsondersteuner inzetten, maar voor onze school van 278 leerlingen is dat beperkt tot vier uur per week.”

“Het is geen toeval dat er veel vacatures zijn voor schooldirecteurs”, zegt Luc Kempeneers, directeur van basisschool Sint-Rita en kleuterschool Kabouterland in Sint-Truiden. “Afgelopen weekend was mijn eerste rustige weekend in 3 à 4 maanden. Je moet niet alleen een oplossing zoeken voor een deur die klemt of een zeildoek dat scheurt, maar je moet ook nog de tijd nemen om naar de problemen van je personeel te luisteren. Ook als het om persoonlijke problemen gaat. Voor onze school met 560 leerlingen maakt die beleidsondersteuning wel een verschil, we kunnen hiervoor een halftijdse inzetten.”

©Het Belang van Limburg - Liliana Casagrande