Eén op 8 Limburgse jongeren haalt geen diploma

De Standaard, 22/03/2023 

In het schooljaar 2020-2021 hebben 1.024 Limburgse jongeren de schoolbanken verlaten zonder diploma. Het is opnieuw een stijging na een daling van de cijfers tijdens de coronapandemie. Dat meldt de Vlaamse overheid. In het schooljaar 2014-2015 behaalden in Vlaanderen nog 9,7 procent van de schoolverlaters geen diploma. In het jaar 2018-2019 was dat percentage al gestegen tot 12,1. Het schooljaar 2019-2020 kende een daling naar 9,4 procent schoolverlaters, wellicht door de destijds geldende coronamaatregelen.

Mijngemeenten

Ook in Limburg zet de stijging van het aantal schoolverlaters zich verder in het post-coronatijdperk. In 2020-2021 verlieten 1.024 leerlingen of 12,4 procent ongekwalificeerd het secundair onderwijs in onze provincie. In het coronajaar was dat 9,2 procent. In het jaar 2018-2019 ging het om 11,2 procent.

Het Limburgse gemiddelde wijkt dus niet veel af van het Vlaamse, maar er zijn grote verschillen tussen de gemeenten. De mijngemeenten staan traditioneel hoger in de lijst. Al is het percentage in Beringen en Heusden-Zolder nog lichtjes verder gezakt na het coronajaar, tot respectievelijk 11,3 en 11,7 procent vroegtijdige schoolverlaters in 2020-2021.

Voor het tweede jaar op rij is het Leopoldsburg dat de lijst aanvoert. Maar liefst één op de vijf leerlingen verliet daar de school zonder diploma. In totaal ging het in 2020-2021 om 27 leerlingen. ‘In dat cijfer zitten wellicht ook OKAN-leerlingen uit het opvangcentrum in onze gemeente’, verklaart onderwijsschepen Marleen Kauffmann (CD&V) het cijfer. Al ziet ze ook nog andere mogelijke verklaringen. ‘We hebben in Leopoldsburg geen nijverheidsopleidingen, dat is een leemte’, zegt ze. ‘Jongeren die zich niet kunnen of willen verplaatsen, blijven hangen in richtingen waar ze het moeilijk hebben. Ik hoop dat binnenkort met het nieuwe openbaar vervoerplan de busverbindingen naar gemeenten als Lommel en Tessenderlo beter zullen zijn. Daar vinden jongeren die opleidingen wel.”

Daarnaast hopen ze in Leopoldsburg het onderwijsaanbod ook te kunnen uitbreiden. ‘De onderwijsinstellingen hebben eerder al aangevraagd om het zevende jaar Defensie en veiligheid te mogen inrichten. Dat is vooralsnog niet goedgekeurd, terwijl wij een echte garnizoensstad zijn.’ Tot slot zijn er volgens Kauffmann ook leerlingen die het zesde jaar bso wel afmaken, maar het zevende jaar niet. ‘Dan hebben ze wel een getuigschrift, maar geen diploma. In de nieuwe regelgeving gaat dat veranderen, waardoor ze ook in het zesde jaar een diploma behalen. Dat zal zeker een verschil maken in de cijfers.’

Wie de Belgische nationaliteit heeft, behaalt vaker een diploma. In die groep verlaat 10,3 procent voortijdig het onderwijs, waar dat bij niet-Belgen in Limburg 24 procent is.

Gezinstaal

Ook de gezinstaal blijkt een belangrijke factor. Bij gezinnen waar enkel Nederlands gesproken wordt, verlaat 7,2 procent het secundair onderwijs zonder diploma. Spreekt minstens één ouder Nederlands, dan stijgt dat percentage al tot 18,9 procent. Spreekt niemand in het gezin Nederlands, dan bedraagt het percentage 24,2 procent. Ook qua onderwijsvorm zijn er traditionele verschillen tussen aso (1,8 procent), tso (7,4 procent), bso (18 procent) en deeltijds beroepsonderwijs (63,1 procent).

‘De cijfers tonen grote verschillen tussen de steden en gemeenten in Limburg’, zegt Vlaams Parlementslid Karolien Grosemans (N-VA). ‘Een constante is echter wel de thuistaal. In gezinnen waar uitsluitend Nederlands wordt gesproken, ligt de kans op vroegtijdig de school verlaten stukken lager dan in andere gezinnen. Om die reden blijft de Koala-test (taalscreening bij vijfjarige kleuters, red.) cruciaal en blijven we ook pleiten voor het verlagen van de leerplicht tot drie jaar.’

Sanne Deferme