“Vorig jaar 20 van 30 kleuters gebuisd voor taal, dit jaar bijna iedereen geslaagd”

“Vorig jaar 20 van 30 kleuters gebuisd voor taal, dit jaar bijna iedereen geslaagd”

(Het Belang van Limburg*, Do. 26 Jan. 2023, Pagina 8)

Uit de veelbesproken Koalatest blijkt dat de taalvaardigheid van de Limburgse kleuters in één jaar tijd sterk verbeterd is. Van de op één na slechtste, stijgt onze provincie naar de op één na beste.

Vlaams onderwijsminister Ben Weyts (N-VA) maakte vorige week de resultaten bekend van de Koalatest, een taaltest die kinderen in de derde kleuterklas in 2021 voor het eerst hebben afgelegd. Eind vorig jaar is die opnieuw afgenomen waardoor je ook het verschil kan meten. Kleuters worden volgens die test ingedeeld in drie groepen: groen, rood en oranje. Groen zijn de kleuters die taalvaardig genoeg zijn, de kleuters in de oranje zone kunnen nog wat extra ondersteuning gebruiken en die in het rood hebben intensieve begeleiding nodig.

Spectaculair

Gemiddeld zit 85,7% van de Vlaamse kleuters in de groene zone, 10% in de oranje en 4,3% in het rood. De rode groep is in één jaar tijd ook toegenomen, in 2021 was nog 3,8% rood. Maar gemiddelden zeggen niet veel, daarom worden ze ook verder uitgesplitst naar scholen met veel leerlingen die thuis wel of geen Nederlands spreken. In 2021 was Limburg - op Brussel na - de provincie met de meeste kleuters (3,7%) in de rode groep, intussen is Limburg - op West-Vlaanderen na - de beste met 2,5% in het rood.

“De cijfers zijn inderdaad redelijk spectaculair”, merkt Karolien Grosemans (N-VA) op, voorzitter van de onderwijscommissie in het Vlaams Parlement. “Van 84,9% groen naar 91,1%. In de scholen met veel kinderen die thuis geen Nederlands spreken, haalt nog steeds maar 75,7% groen, maar dat is ook een pak meer dan de 65,1% van vorig jaar.”

“We hebben ingegrepen”

“Onze kleuters zijn er erg op vooruitgegaan”, zegt Hubert Crals, directeur van de Europaschool (GO!) in de Genkse wijk Kolderbos. “In 2021 scoorden van onze 30 kleuters er 20 rood, dit jaar maar 3. Van die 30 kleuters halen er dit jaar 23 groen. Vorig jaar waren we geschokt door de resultaten, dus hebben we ingegrepen. We zetten nu meer in op leren luisteren en op opdrachten zoals 'ga in de hoepel staan'. We hebben ook 4 à 5 uur extra zorguren gekregen die we inzetten om de taalkennis bij te spijkeren. In 2021 hadden de kleuters door corona lang thuis gezeten, dat had ook effect.”

Politici rollebollen nu al een hele week over thuistaal. Weyts stelde zelfs voor om een slechte taaltest te koppelen aan minder kindergeld of overheidspremies. Een “debiel” voorstel volgens Vooruit-voorzitter Conner Rousseau die zelf wel pleit voor het straffen van ouders die geen Nederlands willen leren. “Wij vragen aan ouders om Nederlandse les te volgen”, zegt Crals. “Ze willen wel, maar het lukt vaak niet.”

Voor Barbara De Vleesschauwer, coördinerend directeur van de katholieke basisscholen van Genk en voorzitter van de directiecommissie van Katholiek onderwijs Vlaanderen levert die Koalatest niet veel op. “Die toets hebben wij niet nodig, wij kunnen van 95 procent van onze leerlingen op voorhand inschatten hoe ze scoren. Het is gewoon meer planlast”, zegt De Vleesschauwer. “In Genk heb je een grote variatie aan thuistaal. Als die rijk is, dan heb je ook geen probleem met de schooltaal. We zeggen wel tegen ouders dat het beheersen van het Nederlands meer kansen geeft.”

Schooltaal/thuistaal

Sommige onderwijsexperten wijzen op een mogelijke oorzaak van de plotse verbetering in Limburg. Aangezien de test elk jaar dezelfde is, bestaat de kans dat leerkrachten hun kleuters daarop laten oefenen. Teaching to the test, in het vakjargon. “Ik begrijp die bezorgdheid”, zegt Goedele Vandommele, postdoctoraal onderzoeker bij het Centrum voor Taal en Onderwijs (KU Leuven) en afkomstig uit Zonhoven. “Als je de testen letterlijk zou overnemen in de klas, dan helpt de test je niet vooruit in je onderwijspraktijk. Maar als je de kleuters in het algemeen beter voorbereidt op die test, met bijvoorbeeld voorlezen of door hen te helpen instructies beter te leren begrijpen, is dit wel een goede zaak. Een van onze aanbevelingen aan de beleidsmakers is om die toets voortdurend te updaten, om het grijsdraaien tegen te gaan.”

De academici zijn trouwens niet gelukkig met de uitspraken van Weyts over de ouders. “Dat is victim blaming, de schuld geven aan het slachtoffer. Natuurlijk is er wel een correlatie tussen thuistaal en socio-economische kenmerken. De combinatie van beide voorspelt lagere prestaties op de Koalatest. Maar het heeft geen zin om tegen ouders te zeggen dat ze geen thuistaal mogen spreken. Schooltaal is anders dan thuistaal. Schooltaal leer je op school, daarvoor moet je niet naar de ouders wijzen.”

Liliana Casagrande ■